Sevgili Öğrenciler bugün ki dersimizde Veri toplama konusunu öğreneceğiz.
Belirli bir konuya ilişkin sorular oluşturma, o konuyla ilgili yapılacak bir araştırmanın ilk aşamasıdır. Araştırma soruları veri toplamayı gerektiren nitelikte olmalıdır.
Araştırma sorularına uygun verileri bizzat toplayabileceğimiz gibi farklı kaynaklardan da yararlanabiliriz. ancak bu kaynakların resmi olmasına veya doğruluğuna güvenilen kaynaklar olmasına dikkat etmeliyiz.
*** Murat “Türkiye’de 2011 ve 2012 yıllarında üretilen domates ve soğan kaç tondur?” araştırma sorusuna ilişkin veriler hazırlamış ve sonuçları tabloda göstermiştir.
Murat araştırma sorularına uygun verileri elde etmek için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının internet sitesinden alıntı yapmıştır. Bu siteden elde ettiği verileri aşağıdaki sıklık tablosunda göstermiştir.
Örnek: Aşağıdaki tabloda bir otomobil galerisinin 2012 ve 2013 yıllarındaki renklerine göre en çok sattığı otomobil sayıları gösterilmektedir.
Tablodaki verileri kullanarak ikili sütun grafiği oluşturalım.
Çözüm:
- Yatay ve dikey olacak eksenleri çizelim.
- Dikey ekseni “Otomobil sayıları” yatay ekseni “Renkler” şeklinde isimlendirelim.
- Veriler arasındaki artış 5 ile 10 arasında olduğu için dikey ekseni 0’dan 30’a kadar 6 eşit aralıklarla ölçeklendirelim.
- Her bir renk için bir sütun 2012, bir sütun da 2013 yılı için çizelim. 2012 ve 2013 yılı için farklı renkler kullanalım.
- Hangi renk sütunun hangi renkler için kullanılacağını gösteren kılavuz çizgileri oluşturalım.
- Grafiğe, konuya uygun bir başlık oluşturalım.
*** Grafiğin sütunları hem dikey hem de yatay olabilir.
Örnek: Aşağıdaki sütun grafiği bir şirketin 2011, 2012 ve 2013 yıllarındaki kadın ve erkek personel sayılarını göstermektedir.
Sütun grafiğindeki verileri sıklık tablosunda gösteriniz.
Çözüm:
Kadın ve erkek personel sayısı için ortak olan veri yıllardır. O halde Yıl sütununu en sola yazmamız gerekmektedir. ardından da sırayla kadın ve erkek personel sayısı sütunlarını yerleştirelim.
Örnek: Avrupa Futbol Federasyonları Birliğinin organize ettiği, UEFA Avrupa Ligi olarak düzenlenen futbol turnuvasında tüm sezonlara ait kupa kazanan veya ikinci olan en başarılı 5 ülkeye ilişkin istatistiki veriler aşağıdadır.
Tablodaki verileri hem tek bir sütun grafiğinde hem de iki ayrı sütun grafiğinde gösterin.
Çözüm:
Yukarıda verilen tabloda ülkelere ilişkin iki farklı veri vardır. Bunlarda ilki şampiyonluk sayıları, ikincisi ise ikincilik sayılarıdır. O halde bizde sütun grafiği oluştururken bu verileri tek bir sütun grafiğinde gösterebileceğimiz gibi iki farklı sütun grafiğinde de gösterebiliriz.
Yukarıda ülkelerin hem şampiyonluk hem de ikincilik sayıları sütun grafiğinde ayrı ayrı gösterilmiştir. Birde bu verileri tek bir sütunda gösterelim. Bunun içinse tek bir grafikte iki veri olacağı için bu verileri farklı renklerle belirtmemiz lazım ki veriler belli olsun.
Yukarıdaki sütun grafiğinde de görüldüğü üzere takımların hem şampiyonluk hem de ikincilik sütunları aynı grafikte farklı renklerde gösterilmektedir.
Evet arkadaşlar bir matematik konu anlatımının daha sonuna geldik. İlerleyen derslerde yeniden görüşmek üzere.