4.Sınıf Doğal Sayılarda Çıkarma İşlemi Konu Anlatımı

Sevgili Öğrenciler bugün ki dersimizde Doğal Sayılarda Çıkarma İşlemi konusunu öğreneceğiz.

Çıkarma işlemi yapılırken sayılar aynı basamaklar alt alta gelecek şekilde yazılır ve toplama işleminde olduğu gibi birler basamağından başlamak üzere çıkarma işlemine başlanır. Eğer bir basamakta yapılan işlemde eksilen sayıda çıkan sayıdan daha küçükse soldaki basamaktan bir onluk alınır.

Bir çıkarma işleminde; EKSİLEN — ÇIKAN = FARK şeklinde ifade edilir.

 

Örnek 1

Aşağıda verilen çıkarma işlemlerini yapın.

Çözüm 1

Çıkarma işlemine birler basamağından başlarız. 9-6=3, sonuç birler basamağına yazılır. Onlar basamağına geldiğimizde 1-1=0, sonuç onlar basamağına yazılır. Yüzler basamağına geçtiğimizde 6-2=4, sonuç yüzler basamağına yazılır. Binler basamağına geldiğimizde 8-3=5, sonuç binler basamağına yazılır. Çıkarma işleminin sonucu 5403 çıkacaktır.

 

Örnek 2

Çözüm 2

Çıkarma işlemine birler basamağından başlıyoruz. 0-0=0, sonuç birler basamağına yazılır. Onlar basamağına geçiyoruz, 8-8=0 sonuç onlar basamağına yazılır. Yüzler basamağına geçiyoruz, 0-8=?, 8 0’dan daha büyük olduğu için binler basamağından bir onluk alıyoruz ve sayımız 0+10=10 oluyor. Bu durumda yeni işlem 10-8=2 oluyor ve yüzler basamağına yazıyoruz. Binler basamağına geldiğimizde, 8-6=2, ancak yüzler basamağında ki işlem için bir onluk aldığımızdan dolayı yeni işlem, 7-6=1 olacaktır. O halde çıkarma işleminin sonucu, 1200 olacaktır.

Çıkarma İşleminde Verilmeyeni Bulma

Bu konuyu bir örnekle açıklamak en doğru anlatım olacaktır.

Örnek 3

Aşağıdaki çıkarma işleminde kare ve dörtgen yerine gelecek sayıları bulun.

Çözüm 3

0 — 4 = işleminde dört sıfırdan daha büyük olduğu için bir onluk alınır (10+0=10). Yeni işlem, 10-4=6 olacağından dörtgen yerine gelecek sayı 6’dır. Onlar basamağına geldiğimizde 9- = 7 sonucu istenmektedir. Ancak birler basamağında ki işlem için bir onluk aldığımızdan dolayı yeni işlem, 8-=7 olacaktır. O halde kare yerine gelecek sayı 1’dir.

Konumuzu pekiştirmek adına bir kaç örnekle konumuza devam edelim.

Örnek 4

Aşağıda verilen çıkarma işleminde verilmeyen sayıları bulalım.

Çözüm 4

Bu işlemlerde istenen sayıları bulmak için başka bir yol izleyelim. Yine çıkarma işlemine birler basamağından başlayalım. Bu işlem için şu sorunun cevabını da verebiliriz; hangi sayıdan 6’yı çıkarırsak 3 kalır? Bu sorunun cevabı 9’dur. Onlar basamağına geçtiğimizde, hangi sayıdan 1 çıkarsa o kalır? Tabii ki 1 sayısından 1’i çıkarırsak 0 kalır. Yüzler basamağına geçtiğimizde, hangi sayıdan 2 çıkarsa 4 kalır? 6 sayısından 2 çıkarsa 4 kalır. Yüzler basamağına geldiğimizde ise, hangi sayıdan 3 çıkarsa sonuç 5 kalır? 8 sayısından 3 çıkarsa 5 kalır. O halde sayımız 8619’dur.

*Bir çıkarma işleminde eksileni bulmak için çıkanla fark toplanır. EKSİLEN=ÇIKAN+FARK

*Bir çıkarma işleminde çıkanı bulmak için eksilenden fark çıkartılır. ÇIKAN=EKSİLEN-FARK

Bu önermelere göre Örnek 4’ü kısa yoldan çözmek gerekirse; soru da eksilen sayı sorulduğu için çıkan ile farkı toplarsak sonuca ulaşabiliriz. 3216+5403=8619 olacaktır.

Çıkarma İşlemi ile İlgili Problemler Çözme

Evet arkadaşlar çıkarma işleminin nasıl yapıldığını öğrendik. Şimdide çıkarma işlemiyle ilgili bir kaç problem çözelim.

Örnek 5

Babam 235 TL’ye bir kaban, kabanın fiyatının 147 TL eksiğine ise bir pantolon aldı. Babam aldıklarına toplam kaç TL ödedi?

Çözüm 5

Öncelikle pantolonun fiyatını bulalım. Pantolonun fiyatı kabanın fiyatından 147 TL eksikse, 235 TL-147 TL = 88 TL olacaktır. Baba kabana 235 TL, pantolona ise 88 TL ödemiştir. Toplam ödediği miktar ise, 235 TL+88 TL = 323 TL’dir.

 

Örnek 6

Selin’in babası 1500 TL maaş almaktadır. Maaşının 450 TL si ile ev kirasını, 120 TL si ile elektrik, su, telefon faturasını ödedikten sonra geriye kaç TL si kalır?

Çözüm 6

Selin’in babasının elinde kalan parayı bulabilmek için maaşından toplam yaptığı harcama miktarını çıkarmamız gerekir. Yaptığı toplam harcama miktarını bulalım.

Ev kirası 450 TL

Fatura 120 TL, Toplam harcama miktarı, 450 TL+120 TL = 570 TL olacaktır.

Maaş 1500 TL Maaştan toplam harcama miktarını çıkarırsak, 1500 TL- 570 TL = 930 TL kalacaktır.

Evet arkadaşlar bugünlük öğreneceklerimiz bu kadar. İlerleyen derslerde görüşmek dileğiyle…