Sevgili Öğrenciler bugün ki dersimizde bir çokluğun verilen kesir kadarını bulma konusunu öğreneceğiz.
Eğer bizden bir sayının belirtilen kesir kadarını bulmamızı istiyorsa bunun için öncelikle sayıyı paydadaki sayıya böleriz. Ardında pay ile çarparız.
Bu işlem aslında bize böleceğimiz parçadan (paydadan) kaç parçayı alacağımızı(pay) istemektedir.
4.Sınıf Matematik Bir Çokluğun Verilen Kesir Kadarını Bulma Çözümlü Örnek Sorular ve Konu Anlatımı
Örnek 1: Zeytin üreticisi Mustafa Bey, zeytinlerinden elde ettiği yağı satarak geçimini sağlıyor. Geçen yıl elde ettiği zeytinyağının 1/9’unu evinde kullanmak üzere ayırıp kalanını sattı.
Mustafa Bey’in geçen yıl elde ettiği zeytinyağı miktarı 270 L olduğuna göre evinde kullanılmak üzere ayırdığı zeytinyağı miktarını nasıl bulabilirsiniz?
Çözüm 1: Mustafa Bey geçen sene 270 L yağ elde etmiştir ve bu yağların 1/9’unu kullanmak üzere evine ayırmıştır. Bizden de Mustafa Bey’in evine kaç L yağ ayırdığını sormaktadır. Bu örneği şu şekilde çözebiliriz;
- 270 L yağı 9 parçaya böleriz ve bu parçalardan 1 tanesini buluruz.
- 270:9 = 30 L
O halde Mustafa Bey evine 30 L yağ ayırmıştır.
Örnek 2: 1 saatin ’sinin kaç dakika olduğunu bulalım.
Çözüm 2
1 saat = 60 dakika
Modelleyerek sonucu bulalım.
1 saatin 2/4’ü 30 dakikadır.
Birde bu sonucu işlem yaparak bulalım. Bizden 4 parçanın iki parçasını sormaktadır.
60 ÷ 4 = 15
15 x 2 = 30 dakikadır.
* Bir çokluğun belirtilen bir basit kesir kadarını bulmak için, önce çokluk paydaya bölünür. Sonra çıkan sonuç pay ile çarpılır.
Örnek 3: 90 cm’lik bir kablonun 4/9’u kesilerek kullanılmıştır. Kablonun kaç santimetrelik kısmının kullanıldığını bulalım.
Çözüm 3
Bizden 90 cm’lik bütünün 9 eş parçaya bölünmesini ve bunun 4 eş parçasının toplamını istemektedir.
Yukarıdaki modelde de görüldüğü üzere 90 cm’in 4/9’u 40 cm eşittir.
Bir başka yoldan da bu örnek şu şekilde çözülebilmektedir;
90 ÷ 9 = 10, 10 x 4 = 40 cm
Örnek 4: Aşağıdaki cümlelerde noktalı olan yerlere uygun sayıları yazınız.
a) 140 km’lik yolun 2/7’sini giden Gizem’in gittiği yol ………… km’dir.
b) 110 cm uzunluğun 3/10’u …………. cm’dir.
c) Okulumuzda 450 öğrencinin 3/5’i kızdır. Okulumuzdaki kızların sayısı ………..
Çözüm 4
a) 140 km’lik yolu yedi eş parçaya bölüm iki parçasını bulacağız.
140 : 7 = 20
20 x 2 = 40 km, Gizem 40 km yol gitmiştir.
b) 110 cm’lij uzunluğu on eş parçaya bölüp 3 parçasının toplamını bulacağız.
110 : 10 = 11
11 x 3 = 33 cm
c) 450 öğreciyi beş eş parçaya bölüp 3 parçasını toplarsak kız öğrenci sayısını buluruz.
450 : 5 = 90
90 x 3 = 270, Okulda 270 kız öğrenci vardır.
Örnek 5: İçinde 6 L benzin bulunan bir arabanın deposundaki benzinin 3/10’unu kullanılmıştır. Buna göre geriye kaç mL benzin kalmıştır?
Çözüm 5
Bu örneğin cevabını bulmak için öncelikle harcanan miktarı bulmamız gerekmektedir. Daha sonrada toplam benzin miktarından harcanan benzin miktarını çıkarırsak kalan benzin miktarını buluruz.
- Toplam benzin miktarı 6 L = 6 000 mL
- 6 000 mL benzinin 3/10’u harcanmıştır. Yani 10 parçadan 3’ü harcanmıştır.
- 6 000 : 10 = 600
- 600 x 3 = 1 800 mL benzin harcanmıştır.
- 6 000 — 1 800 = 4 200 mL benzin kalmıştır.
Örnek 6: 840 TL maaş alan bir memur, maaşının 2/7’sini kiraya,1/7 ’ini yakacağa, 3/7’ünü de mutfak masraflarına harcamıştır. Ne kadar parası kalmıştır?
Çözüm 6: Bu örneğimiz de ilk olarak harcanan toplam miktarı bulmamız gerekmektedir.
Kiraya harcanan miktarı bulurken maaşın (840 TL) 2/7’sini bulacağız. 840 TL’nin 2/7’si demek 7 parçadan 2’sini alınması demektir.
840 : 7 = 120 120 x 2 = 240 TL
Kiraya harcanan miktar 240 TL’dir.
Yakacağa harcanan miktarı bulurken maaşın (840 TL) 1/7’sini bulacağız. 840 TL’nin 1/7’si demek 7 parçadan 1’inin alınması demektir.
840 : 7= 120 120 x 1 = 120 TL
Yakacağa harcanan miktar 120 TL’dir.
Mutfak masraflarına harcanan miktarı bulurken maaşın ( 84o TL) 3/7’sini bulacağız. 840 TL’nin 3/7’si demek 7 parçadan 3’ünün alınması demektir.
840 : 7 = 120 120 x 3 = 360 TL
Mutfak masraflarına harcanan miktar 360 TL’dir.
Toplam yapılan harcama : 240 + 120 + 360 = 720 TL olacaktır.
Memurun kalan parasını bulmak için maaşından toplam yapılan harcamayı çıkarmamız gerekir.
84o — 720 = 120 TL
Memurun elinde kalan miktar 120 TL’dir.
4.Sınıf matematik bir çokluğun verilen kesir kadarını bulma matematik konu anlatımımızın sonuna geldik arkadaşlar bir sonraki dersimizde yine konu anlatımlarımıza tam gaz devam edeceğiz.